Şahdamar Stentleme
Şah damarında tıkanıklık veya darlık olan kişilerin felç ve inme riskini en aza indirmek için birçok tedavi uygulanır. İlk aşamada doktorlar tarafından tavsiye edilen kan sulandırıcı ve damar genişletici ilaçlar kullanılır. Ancak hastalık ilerlediğinde ilaç tedavisi yetersiz kalabilir. Bu noktada, bazı girişimsel tedaviler, hastanın felç veya inme riskini düşürmeye yardımcı olabilir. Şah damarı stent takılması, bu tedavi yöntemlerinden biridir.
Stent, metal bir ızgaralı yapıda bir çeşit borudur ve damarı açık tutmaya yardımcı olur. Şah damarı stentleme, daralmanın etkilerini önemli ölçüde azaltır ve beyine kan akımını artırarak pıhtı atmasını engeller. Bu işlem, anjiyografi ünitesinde ve anjiyografi cihazı kullanılarak gerçekleştirilir. Hastaların genellikle 1-2 gün içinde normal yaşamlarına döndüğü söylenebilir.
Şah Damarı Stentleme Nedir?
Şah damarında belirli bir derecenin üzerinde darlığı olan ve müdahale gerektiren hastalarda ilk tedavi seçeneği şah damarı ameliyatıdır. Ancak, ameliyat için yüksek riskli olan ya da damar anatomik yapısı gibi bazı nedenlerle ameliyata uygun olmayan hastalarda stent uygulaması düşünülebilir. Stent, metal bir ızgaralı yapıda bir çeşit boru olup içine yerleştirilmiş olduğu damarı açık tutmaya yarar. Karotis yani şahdamarının stentlemesi, daralmanın etkilerini önemli oranda ortadan kaldıran, beyine kan akımının azalmasını ve pıhtı atmasını engelleyen bir yöntemdir. Stent, şahdamarına anjioplasti ismi verilen bir yöntemle yerleştirilir. Bu yöntemde damarın içine ilerletilen bir balon şişirilerek darlığa neden olan aterosklerotik plak damar duvarına doğru itilerek sıkıştırılır ve bunu takiben içeri stent yerleştirilerek damarın tekrar kapanması engellenir. Stentler kalıcı olarak yerleştirilirler. Zamanla stentin iç yüzü damar dokusu tarafından kaplanır.
Stent yerleştirilmesi işlemi bazı riskleri beraberinde getirir. Bunlar arasında işlem sırasında veya sonrasında beyine pıhtı atması sonucu felç veya inme, işlem sonrası damarın tamamen tıkanması, işlemden aylar veya yıllar sonra stent yerleştirilen alanda tekrar daralma oluşması ve işlem anında geçici kalp atım düzensizlikleri veya kan basıncında düşme bulunabilir. Bazen stentleme ile beyine kan akımının artırılması beyinde kanamalara neden olabilir. Karotis stentlemesi genellikle güvenilir ve hastalar tarafından kolay tolere edilen bir işlem olmakla beraber, halen üzerinde araştırmaların devam etmekte olduğu bir tedavi yöntemidir. Araştırmalar özellikle karotis endarterektomi ameliyatının riskli olduğu hasta gruplarında karotis stentleme girişiminin daha güvenli olduğunu ortaya koymuştur.
Stentleme Yöntemleri
Kalp ve damar cerrahlarının hastalarına uyguladığı stentleme yöntemleri, damar tıkanıklığını tedavi etmek ve kan akışını düzenlemek amacıyla kullanılır. İşte stentleme yöntemlerine dair bilmeniz gerekenler:
Koroner Stentleme (Koroner Anjiyoplasti): Kalp damarlarındaki tıkanıklıkları açmak için kullanılan bir yöntemdir. Stent, daralmış bölgeye yerleştirilerek damarın açılması sağlanır. Bu işlem, kalp krizi riskini azaltır ve hastaların yaşam kalitesini artırır.
Karotis Stentleme: Şah damarı (karotis) tıkanıklığını tedavi etmek için kullanılır. Stent, daralmış şah damarına yerleştirilir ve kan akışı düzeltilir. Bu yöntem, felç riskini azaltır ve beyne daha fazla kan gitmesini sağlar.
Stentleme Sonrası İyileşme Süreci
Stent takıldıktan sonra dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar vardır:
Beslenme: Yağlı ve tuzlu yiyeceklerden kaçının. Kilo almamaya özen gösterin.
Sağlık Kontrolleri: Tansiyon, şeker ve kolesterol düzeylerinizi düzenli olarak ölçtürün.
Hareket: Stent kasık bölgesinden takıldıysa en az 6 saat hareket etmeyin. İşlem kasık bölgesinden yapıldıysa bacağınızı mümkün olduğunca düz tutup bükme hareketi yapmamaya özen gösterin.
Egzersiz: Haftada en az 5 gün hafif kahvaltı sonrası en az 30 dakika yürüyüş yapmalısınız.
Duş Alma: Stent işleminden 1 gün sonra duş alabilirsiniz
Riskler ve Komplikasyonlar
Stentleme işlemi, damar tıkanıklığını tedavi etmek için kullanılan bir yöntemdir. Ancak her tıbbi müdahalede olduğu gibi stentleme işleminin de bazı riskleri ve komplikasyonları vardır.
Stent Sıyrılması: Stentlerin çıkarılması sırasında potansiyel olarak ciddi bir komplikasyon olan stent sıyrılması riski bulunmaktadır. Bu durum, embolize olan stentin vasküler sistem içinden çıkarılmasını gerektirir. Farklı cihazlar ve teknikler kullanılarak bu işlem gerçekleştirilir. Stent sıyrılmasının doğru yönetimi, mortalite ve morbidite riskini azaltmaya katkı sağlar.
Enfeksiyon ve İzler: Stentleme işlemi sonrası, giriş yapılan kesi yerinde enfeksiyon riski bulunabilir. Kızarıklık, ağrı, akıntı veya abse oluşumu gibi istenmeyen durumlar görülebilir. Bu nedenle işlem sonrası hijyen ve bakım önemlidir.
Stentleme Avantajları
Koroner stent, kalp damarlarında oluşan daralmaların veya tıkanıklıkların tedavisinde kullanılan bir cihazdır. Stentler genellikle metal alaşımlarından yapılmış, üzeri polimer ile kaplı ve ilaç salınımı yapabilen tüp şeklindeki ağlardır. Stentlerin avantajları şunlardır:
Hızlı İyileşme: Stent işlemi, ameliyat gerektirmeyen bir yöntemdir ve hastalar genellikle kısa sürede normal yaşamlarına dönebilirler.
Kalp Krizi Riskini Azaltma: Stentleme, koroner damarları açarak kalp krizi riskini azaltır ve hastaların yaşam kalitesini artırır.
Sık Sorulan Sorular
Şahdamar stentleme, daralmış veya tıkanmış karotis arterlerini tedavi etmek için yapılan minimal invaziv bir prosedürdür. İşlem genellikle lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Kasık veya kol bölgesinden küçük bir kesi yapılarak arter içine bir kateter yerleştirilir. Bu kateter, daralmış bölgeye yönlendirilir ve röntgen görüntüleme yardımıyla izlenir. Daralmış bölgeye ulaşıldığında, bir balon kateter kullanılarak arter genişletilir ve ardından daralmış bölgeye bir stent yerleştirilir. Stent, arter duvarını destekler ve kan akışını iyileştirir. İşlem sonrası hastalar genellikle kısa bir süre gözlem altında tutulur ve birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilirler.
Şahdamar stentlemenin birçok avantajı vardır. Minimal invaziv bir prosedür olması nedeniyle, açık cerrahiye kıyasla daha az risk taşır ve iyileşme süreci daha hızlıdır. İşlem sırasında ve sonrasında daha az kan kaybı yaşanır ve enfeksiyon riski daha düşüktür. Hastalar genellikle daha kısa süre hastanede kalır ve günlük yaşamlarına daha çabuk dönebilirler. Stentleme, özellikle yüksek riskli hastalar veya açık cerrahi için uygun olmayan hastalar için iyi bir alternatiftir. Ayrıca, röntgen görüntüleme ile hassas bir şekilde yönlendirildiği için, hedeflenen bölgeye spesifik tedavi uygulanabilir ve tedavi başarısı genellikle yüksektir.
Şahdamar stentleme sonrası dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. İlk olarak, işlem sonrası dinlenmek ve ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmak önemlidir. İşlem yapılan bölgedeki kesi yerinin temiz ve kuru tutulması, enfeksiyon riskini azaltır. Doktorun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmak ve verilen talimatlara uymak önemlidir. Kan sulandırıcı ilaçlar genellikle stentin açık kalmasını sağlamak için reçete edilir, bu nedenle bu ilaçların düzenli olarak alınması kritik öneme sahiptir. Ayrıca, düzenli doktor kontrolleri ve takip randevularına gitmek, işlem sonrası olası komplikasyonların erken tespiti açısından önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, sigara içmemek, sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak, hem işlem sonrası iyileşmeyi destekler hem de gelecekteki damar sorunlarını önlemeye yardımcı olur.
