Balon ve Stend
Kalp ve damar cerrahlarının sıkça başvurduğu yöntemlerden biri, koroner arter hastalığının tedavisinde balon anjiyoplasti ve stent uygulamalarıdır. Koroner arterler, kalp kasını besleyen damarlardır. Ateroskleroz (damar sertliği) sonucu bu damarlarda daralma veya tıkanma meydana gelir. Bu durum, hastanın şikayetlerini başlatır ve en sık görülen belirti göğüs ağrısıdır. Ani bir daralma veya tıkanma durumunda kalp krizi riski artar.
Balon anjiyoplasti, daralmış veya tıkalı damarı açmak için kullanılır. Özel tasarlanmış bir balon, darlık bölgesinde kontrollü olarak şişirilir ve kan akımı sağlanır. Stent ise tel örgü şeklindeki genişletilebilir metal bir borudur. Stent, damarın açık kalmasını sağlar ve daralmış bölgede daha iyi bir kan akımı sağlar. Bu işlemler, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve kalp krizi riskini azaltmak amacıyla başarıyla uygulanmaktadır.
Koroner Arter Hastalığı Nedir?
Koroner arter hastalığı (KAH), kalbi besleyen damarların genellikle ateroskleroz (damar sertliği) nedeniyle daralması veya tıkanması sonucu gelişir. Bu hastalık bazen “iskemik kalp hastalığı” olarak da adlandırılır.
Tıkanıklık, kalbin kan ihtiyacını karşılayamayacak seviyeye ulaştığında anjina (göğüs ağrısı) ve kalp krizi riskini artırabilir. Basit yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önlemleriyle koroner arter hastalığı önlenebilir. Çoğu zaman ilaç tedavisi etkili olmakla birlikte, ilaç yetersiz kaldığında cerrahi müdahale gerekebilir.
Balon Anjiyoplasti Nedir?
Balon anjiyoplasti, koroner arter hastalıkların tedavisinde kullanılan modern bir yöntemdir. Koroner arter hastalık; kalbi besleyen damarların tıkanması ya da daralması durumudur. Balon anjiyoplasti, tıkanma ya da daralmanın tedavisinde by-pass yerine uygulanabilen, daha konforlu ve kısa sürede sonuç alınan bir tedavi seçeneğidir.
Tıkanmış ya da daralmış bölgeye yerleştirilen kateter şişirilir. Adeta bir balonu andıran kateter, damarın genişlemesini, tıkanıklığın parçalanmasını ve bölgedeki kan akışının rahatlamasını sağlar. Eğer gerekirse ilaçlı ya da ilaçsız stentler yerleştirilerek tedavi tamamlanır. Bugün için neredeyse tüm vakalarda damarın yeniden tıkanmaması için stent kullanılmaktadır.
Stent Türleri ve Avantajları
Stent, damarın açık kalmasını sağlayan tel örgü şeklinde genişletilebilir metal bir borudur. Koroner arter hastalığının tedavisinde yaygın olarak kullanılır. İki ana stent türü vardır:
Metal Stentler (Çıplak Metal Stentler):Klasik metal stentlerdir. Genellikle koroner arterlerde kullanılırlar. Bu stentler, daralmış veya tıkanmış damara yerleştirilir ve kan akışını rahatlatır.
İlaç Salgılayan Stentler:Bu stentler, yavaşça ilaç salgılayarak damarın tekrar daralmasını önler. İlaçlı stentler, biyolojik stentlere göre daha az yan etkiye sahiptir.
Stent takılması cerrahi bir işlem değildir ve risk oranı düşüktür. Ancak nadir de olsa alerjik reaksiyon, böbrek işlev bozukluğu, kanama veya ani damar tıkanması gibi riskleri vardır. Stentler, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve kalp krizi riskini azaltmak için başarıyla kullanılmaktadır.
Koroner Stent Nedir?
Koroner stent, damarın açık kalmasını sağlayan tel örgü şeklinde genişletilebilir metal bir borudur. Damar tıkanıklığı durumunda kan akışını rahatlatmak için kullanılır. Daralmış damara stent yerleştirmek için, kılavuz tel üzerinden ilerletilen bir balon kateter kullanılır. Daralmış olan bölgede balon şişirilir ve stent damar duvarına tutunur.
Eriyebilen stentler hariç diğer stentler yerleştirildiği noktada daimi olarak kalır. Stent takılması cerrahi bir işlem değildir ve risk oranı düşüktür. Ancak nadir de olsa kullanılan lokal anestezik veya tıbbi boya maddesine bağlı alerjik reaksiyon, böbrek işlevlerinde bozukluk, kanama ya da ani damar tıkanması sonucu kalp krizi gibi riskleri de vardır.
Perkutan Koroner Girişimlerin Avantajları
Perkutan koroner girişimler (PKG), koroner arter hastalıklarının tedavisinde kullanılan ameliyatsız yöntemlerdir. Bu girişimlerin avantajları şunlardır:
Minimal İnvazivlik: PKG, ciltten bir damar yoluyla gerçekleştirildiği için herhangi bir kesi yapılmaz. Bu, hastaların daha hızlı iyileşmesini ve ertesi gün taburcu edilmesini sağlar.
Hareket Kısıtlığı Yok: Özellikle bilekten yapılan PKG işlemlerinde hastaya hareket kısıtlığı getirmez. Bu da hastaların yaşam kalitesini artırır.
Balon Anjiyoplasti Sonrası İyileşme Süreci
Balon anjiyoplasti, koroner arterlerdeki daralmaların açılması için kullanılan bir kardiyovasküler işlemdir. Bu işlem sonrası hastalar genellikle bir gün hastanede misafir edildikten sonra taburcu edilirler. Bazı durumlarda hastanede bir günden fazla kalmaları da gerekebilir. Hastalara tedavi sonrasında birkaç gün dinlenmeleri tavsiye edilir. İyileşme süreci, doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanmak, beslenme alışkanlıklarına dikkat etmek ve fiziksel aktiviteleri yavaş yavaş artırmakla desteklenir.
Stent Uygulamasının Riskleri
Stent uygulaması, damarın açık kalmasını sağlayan tel örgü şeklinde genişletilebilir metal bir borunun daralmış veya tıkanmış bölgeye yerleştirilmesi işlemidir. Bu işlem, genellikle minimal invaziv bir yöntem olarak kabul edilir ve cerrahi bir işlem değildir. Ancak her tıbbi müdahalede olduğu gibi, stent uygulamasının da bazı riskleri vardır:
Alerjik Reaksiyonlar:İşlem sırasında kullanılan ilaçlar veya kontrast maddelere karşı alerjik reaksiyonlar gelişebilir.
Kanama:İşlem bölgesinde kanama riski bulunur.
Damar İçi Pıhtılaşma ve Kalp Krizi: Uygulanan damarlarda tıkanıklık veya pıhtılaşma olabilir, bu da kalp krizi riskini artırabilir.
Enfeksiyon:İşlem bölgesinde enfeksiyon riski vardır.
Stent Sonrası İkincil Damar Tıkanıklıkları: Stent takıldıktan sonra damarlarda tekrar daralma veya tıkanma olabilir.
Sık Sorulan Sorular
Balon anjiyoplasti ve stent yerleştirme, minimal invaziv bir prosedür olarak genellikle lokal anestezi altında yapılır. İşlem sırasında, kasık veya bilek bölgesinden ince bir kateter damar içine yerleştirilir ve röntgen görüntüleme yardımıyla tıkalı veya daralmış artere yönlendirilir. Kateterin ucunda bulunan balon, daralmış bölgeye ulaştığında şişirilir ve arter duvarını genişletir. Ardından, balon indirildiğinde, genellikle metalik bir stent yerleştirilir ve arter duvarını açık tutar. Stent, kan akışının düzenli bir şekilde devam etmesini sağlar ve tıkanıklıkların tekrarlanmasını önler. Prosedür sonrasında, hastalar genellikle kısa bir iyileşme süreci geçirir ve birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilirler.
Balon anjiyoplasti ve stent yerleştirme, genellikle güvenli bir prosedür olmakla birlikte bazı riskler taşır. Enfeksiyon, kanama ve kateterin giriş noktasında hematom oluşumu gibi komplikasyonlar görülebilir. Ayrıca, stentin yerleştirildiği bölgede yeniden daralma (restenoz) veya stent içinde kan pıhtısı oluşma riski vardır. Nadir durumlarda, balonun şişirilmesi sırasında arterde yırtılma veya ciddi alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir. Bu riskler, özellikle ileri yaş, diyabet, böbrek hastalığı veya kanama bozukluğu gibi durumları olan hastalarda daha yüksek olabilir. Ancak, uygun hasta seçimi ve deneyimli bir tıbbi ekip ile bu riskler minimize edilebilir ve işlem başarıyla tamamlanabilir.
Stent yerleştirme sonrasında, hastaların yaşam tarzlarında bazı değişiklikler yapmaları, tedavinin başarısını artırabilir ve uzun vadeli sağlıklarını koruyabilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı ve dengeli bir diyetle beslenmek, sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak önemlidir. Ayrıca, kan basıncını, kolesterol seviyelerini ve kan şekerini kontrol altında tutmak için düzenli doktor kontrollerine gitmek ve reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmak gerekir. Stent yerleştirme işlemi sonrasında hastaların, kan sulandırıcı ilaçları doktorun önerdiği şekilde kullanmaları da önemlidir. Bu ilaçlar, stentin içinde pıhtı oluşumunu engelleyerek, tedavinin etkinliğini artırır. Stres yönetimi ve yeterli uyku da genel sağlık durumunu olumlu yönde etkiler. Tüm bu değişiklikler, sadece stentin yerleştirildiği bölgenin sağlığını korumakla kalmaz, aynı zamanda genel kardiyovasküler sağlığı iyileştirir ve gelecekteki kardiyovasküler olay riskini azaltır.
