Bypass
Bypass ameliyatı, kalp damarlarında tıkanıklık olan damara vücuttan (bacak veya göğüs) alınan yeni damarlar aracılığıyla yapılan köprüleme işlemidir. Bir başka deyişle, tıkalı damarlara vücudun kendi damarları kullanılarak yeni bir yol oluşturulur. Bu ameliyat, koroner damarlardaki tıkanıklıklar nedeniyle beslenmesi bozulan kalp kaslarına yeterli miktarda kanın ulaştırılmasını sağlar. Bypass ameliyatı, kalp krizi, ani ölüm ve diğer komplikasyonların önüne geçebilir.
Bypass sonrası dikkat edilmesi gereken noktalar da önemlidir. İlk 2 ay içinde hareketlerinizi kontrol altına almanız gerekmektedir. Ameliyat esnasında göğüs kemiğinizin (sternum) kesilmiş olması nedeniyle yanlış hareketler bu kemiğin kaynamasını geciktirebilir. Omuz seviyesinin üzerindeki nesnelere uzanmamalı, eğilirken belinizden değil dizinizden eğilmeli ve kalkarken bacak kaslarınızı kullanmalısınız.
Bypass Nedir?
Bypass, kelime anlamı olarak “köprüleme” olarak tanımlanabilir. Atardamarların daralması veya tıkanması durumunda, vücudun başka bir bölgesinden alınan damarlar aracılığıyla tıkalı bölgeye yeni bir yol oluşturulması ameliyatıdır.
Bu yöntemle, kalbi besleyen atardamarlarda tıkanıklık olan bölgelere yeterli miktarda kan ulaştırılır. Koroner bypass ameliyatı, kalbi besleyen koroner damarların tıkanması sonucunda yapılan bypass ameliyatlarıdır.
Bypass Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Bypass ameliyatı, tıkalı veya daralmış olan atardamarın ötesinde başka bir yol oluşturarak, kalbin yeniden kanla beslenmesini sağlayan bir işlemdir. Bu ameliyat, göğüs, kol veya bacak damarlarından alınan greftlerin tıkalı koroner artere dikilmesiyle gerçekleştirilir. Göğüs kemiği kesilir, greftler yerleştirilir ve kesi dikilir. Ameliyat sonrası göğüs kemiği 6-8 haftada iyileşir.
Bypass Sonrası İyileşme Süreci
Koroner bypass ameliyatı, kalp damarlarında tıkanıklık olan bir bölgeye vücudun kendi damarlarından alınan greftlerle yeni bir yol oluşturmayı amaçlar. Bu işlem sonrası iyileşme süreci, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve ameliyatın zorluğuna bağlı olarak değişebilir. Genellikle bir gün yoğun bakımda kalmış bir hasta ortalama 5 gün sonra taburcu olmaya hazır hale gelir. Ancak tam iyileşme için yaklaşık 4-6 hafta sürebilir.
Ameliyat sonrası hastaların kolestrol ve trigliserid seviyelerini kontrol etmeleri, sigara içmemeleri ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarına dikkat etmeleri önemlidir. Bu sayede koroner bypass ameliyatının başarısı artar ve hastalar normal yaşamlarına dönebilirler.
Bypass Ameliyatı Riskleri ve Yan Etkileri
Bypass ameliyatı, vücudun farklı bölgelerinden alınan damarların (göğüs, kol, bacak) kalbin tıkanan koroner damarlarına takılması işlemidir. Bu yöntemle, kalbe gitmesi sıkıntılı bu bölümdeki kan akışının yeniden normale dönmesi sağlanır. Bypass, çoklu damar tıkanıklıklarında hastalara uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ameliyat sonrası süreçte bazı riskler ve yan etkiler görülebilir:
Kalp Hastalıkları ve Ölüm Riski: Bypass ameliyatları sonrasında hastalarda farklı komplikasyonlar görülebilir. Her 100 kişiden 1-3’ünde ölüm riski bulunmaktadır. Ancak gelişen teknolojiyle bu riskler azaltılmıştır.
Felç (İnme) Riski: Bypass ameliyatı sonrası felç riski yaşa bağlı olarak değişir. Genç yaşlarda %0.5, 70 yaş üzerinde %5’e kadar çıkabilir.
Enfeksiyonlar: Bağışıklık sistemi baskılandığı için enfeksiyon riski artar. Obezite, diyabet, koah gibi faktörler de riski artırır.
Bypass Ameliyatı Kimlere Uygulanır?
Koroner bypass ameliyatı, kalp damarlarında tıkanıklığın meydana geldiği durumlarda uygulanır. Bu ameliyat, yaşı ilerlemiş ve yaş sebebiyle damarlarında tıkanıklık veya yıpranma görülen kişilere sıklıkla uygulanır. Genellikle 40 yaş üzeri kişilere tercih edilir ve kadınlarda menopoz dönemiyle birlikte risk artar. Bypass ameliyatı, kişinin kendi vücudundan alınan damarlarla tıkanan koroner artere yeni bir yol açmayı amaçlar.
Bu yöntemle, tıkanıklık giderilir ve kalp kasının beslenmesi sağlanır. Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken noktalar arasında, kolestrol ve trigliserid seviyelerini kontrol etmek, sigara içmemek ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarına dikkat etmek yer alır.
Bypass Ameliyatı Sonuçları ve Başarı Oranları
Koroner bypass ameliyatları, kalp kasının yeterli kan taşınamayan bölgesine yeni damarlar bağlanarak kan akımının yeniden sağlanması olarak tanımlanır. Liv Hospital Kalp Damar Cerrahisi Kliniği’nde yapılan by-pass ameliyatlarının yüzde 98’inde en az bir göğüs atardamarı kullanılmıştır.
Hastaların yüzde 41’inde ise bilateral (iki taraflı) göğüs atardamarı kullanılmış; bypass yapılmış damarların toplamına bakıldığında yüzde 60’ında göğüs atardamarı tercih edilmiştir. Göğüs atar damarı ile yapılan bypass ameliyatlarında 10 yıllık başarı oranı (damarın açık kalma oranı) yüzde 97’dir.
Bypass Ameliyatı Öncesi Hazırlık Aşamaları
Koroner bypass ameliyatı, tıkalı veya daralmış olan atardamarın ötesinde başka bir yol oluşturarak, kalbin yeniden kanla beslenmesini sağlar. Bu ameliyat öncesi bazı hazırlık aşamaları bulunmaktadır:
Sigara Kullanımı: Ameliyat olacak kişinin sigara kullanıyorsa, hemen bırakması gerekmektedir. Sigara, iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir.
İlaçlar: Ameliyattan 4-5 gün önce bazı ilaçları kullanmayı bırakmak gerekebilir. Bu konuda doktorunuzla iletişim halinde olmalısınız.
Boyundaki Damarların Durumu: İnme riskini değerlendirmek için boyun damarlarının durumu testlerle kontrol edilir.
Bypass Ameliyatı Sonrası Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Üçlü bypass ameliyatından geçmek, büyük miktarda sabır, dayanıklılık ve adaptasyon gerektiren önemli bir yaşam olayıdır. Ameliyat sonrası ilk üç ay, iyileşme ve yeni normale geçiş açısından çok önemlidir. İşte bu dönemde neler bekleyebileceğinizi keşfetmek için bazı temel ipuçları:
Yorgunluk ve Halsizlik: Üçlü bypass ameliyatından 3 ay sonra bile hala yorgunluk ve halsizlik yaşamanız normaldir. Bu durumun nedenleri arasında fiziksel iyileşme süresi, kas zayıflığı, ilaçlar, psikolojik stres ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alır. Ancak olağandışı veya şiddetli yorgunluk durumunda doktorunuza danışmalısınız.
Aktif Olmak: Ameliyat sonrası aktif hale gelmek önemlidir. Ancak bu, bireysel faktörlere ve doktor tavsiyelerine bağlı olarak değişebilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve sigara içmemek gibi yaşam tarzı değişiklikleri vücudunuzun toparlanmasına yardımcı olacaktır.
Bypass Ameliyatı Sonrası Beslenme Rehberi
Bypass ameliyatı sonrası beslenme, kalp sağlığını korumak ve iyileşme sürecini desteklemek için oldukça önemlidir. İşte bu dönemde dikkat etmeniz gereken bazı noktalar:
Sıvı Gıdalar: Ameliyat sonrası ilk birkaç gün, sıvı gıdalarla beslenmelisiniz. Daha sonra, doktorunuzun önerdiği diyet programına uygun olarak beslenmeye devam etmelisiniz. Bu diyet genellikle düşük yağ ve tuz içeren bir diyet olacaktır.
Protein ve Lif: Tavuk, hindi veya balık gibi protein kaynaklarına yönelin. Haşlama, buğulama ve fırın ızgara gibi sağlıklı pişirme yöntemlerini tercih edin. Ayrıca, sebzeleri bolca tüketmeye özen gösterin.
Sık Sorulan Sorular
Bypass ameliyatı, tıkalı veya daralmış koroner arterleri atlayarak kalbe kan akışını yeniden sağlamak amacıyla yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu işlem sırasında, genellikle bacak, kol veya göğüs bölgesinden alınan sağlıklı bir damar parçası, tıkalı arterin ötesine köprü olarak yerleştirilir. Bu yeni damar, tıkanıklığı bypass ederek kanın akmasını sağlar. Ameliyat, genel anestezi altında gerçekleştirilir ve genellikle birkaç saat sürer. Cerrah, hastanın göğsünü açarak kalbe ulaşır ve gerekli damar greftlerini yerleştirir. Gelişmiş teknikler ve bazı durumlarda robotik cerrahi kullanılarak, minimal invaziv yöntemlerle de yapılabilir. Ameliyat sonrası hastalar, genellikle yoğun bakım ünitesinde yakından izlenir ve birkaç gün hastanede kalırlar.
Bypass ameliyatı, genellikle güvenli bir prosedür olmakla birlikte bazı riskler taşır. Enfeksiyon, kanama, anesteziye bağlı komplikasyonlar ve yara iyileşme problemleri en yaygın riskler arasındadır. Daha ciddi komplikasyonlar arasında kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği ve nadiren ölüm riski bulunur. Ameliyat sonrası, bazı hastalarda kalp ritim bozuklukları (aritmiler) veya akciğer sorunları da görülebilir. Yaşlı hastalar ve diyabet, böbrek hastalığı veya diğer kronik sağlık sorunları olan kişilerde bu riskler daha yüksek olabilir. Risklerin minimize edilmesi için cerrahi ekibin deneyimi, hastanın genel sağlık durumu ve ameliyat öncesi hazırlıklar büyük önem taşır.
Bypass ameliyatı sonrası iyileşme süreci, hastanın genel sağlık durumuna ve ameliyatın kapsamına bağlı olarak değişir. İlk birkaç gün, hastalar yoğun bakım ünitesinde yakından izlenir ve ardından normal odaya alınırlar. Hastanede kalış süresi genellikle 5-7 gündür. Evde iyileşme süreci, genellikle 6-8 hafta sürer ve bu süre zarfında hastaların fiziksel aktivitelerini kademeli olarak artırmaları önerilir. Doktorun verdiği talimatlara uyarak, yara bakımı yapmak ve reçete edilen ilaçları düzenli kullanmak önemlidir. Rehabilitasyon programları, hastaların daha hızlı ve sağlıklı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olabilir. Bu programlar, egzersiz, beslenme danışmanlığı ve psikolojik destek içerebilir. Düzenli doktor kontrolleri ve yaşam tarzı değişiklikleri, ameliyatın uzun vadeli başarısını artırır ve kalp sağlığını korumaya yardımcı olur.
